Wydawnictwa
ecology and conservation
The White Stork in Poland: studies in biology, ecology and conservation
Praca zbiorowa pod redakcją Piotra Tryjanowskiego, Leszka Jerzaka i Tima Sparksa
Bocian biały jest niejako symbolem Polski i naszego krajobrazu, opisywanym m. in. przez A. Mickiewicza, C. K. Norwida, W. Reymonta i O. Kolberga. Od setek lat cieszy się sympatią i zainteresowaniem ludzi, dotyczą go liczne wierzenia i zwyczaje ludowe. Gatunek ten jest jednym z najbardziej znanych i charakterystycznych ptaków Europy, a najliczniejsza jego populacja na Świecie (ok. 52,5 tys. par lęgowych w 2004 r., czyli ponad 20% całej populacji!) żyje w Polsce. Choć jest to jeden z lepiej zbadanych ptaków naszego kontynentu, wiedza o nim wciąż jest niepełna. Dlatego ważną pozycję stanowi wydana ostatnio monografia „The White Stork in Poland: studies in biology, ecology and conservation” („Bocian biały w Polsce: prace nad biologią, ekologią i ochroną”), która ma na celu zebranie i podsumowanie wyników oraz wytyczenie kierunków badań nad tym gatunkiem w Polsce. Książka jest przeznaczona również dla czytelników zagranicznych i dlatego napisana została w całości po angielsku. Cały tom ma 492 strony i zawiera 39 artykułów 53 autorów. Redaktorami książki są trzej profesorowie, którzy zajmują się tym gatunkiem od lat i są autorami wielu publikacji o bocianach: Piotr Tryjanowski z Zakładu Ekologii Behawioralnej UAM w Poznaniu, Leszek Jerzak z Uniwersytetu Zielonogórskiego (twórca jedynego w Polsce Muzeum Bociana Białego we wsi Kłopot nad Odrą) oraz Tim H. Sparks z Centre for Ecology and Hydrology w Wielkiej Brytanii. O opracowanie poszczególnych zagadnień poproszono wiele osób zajmujących się badaniami bociana białego w Polsce, dlatego monografia ma reprezentatywny dla nich charakter. Różnorodny zestaw artykułów można podzielić orientacyjnie na kilka grup. Najwięcej, bo 12 tekstów, zawiera wyniki i analizy wieloletnich badań ilościowych bocianów lęgowych na różnych obszarach Polski, w paru przypadkach z wykorzystaniem dla porównania danych niemieckich z Mazur, Śląska i powiatu Zielona Góra (najstarsze są z 1907 roku). Jest też publikacja poświęcona stadom bocianów nielęgowych (głównie w 3. i 4. roku życia), o których niewiele dotychczas wiadomo, mimo że mogą stanowić nawet połowę populacji tego gatunku! Dwa teksty opisują żerowanie dorosłych, w tym wykryte ostatnio w Kłopocie nocne polowanie w świetle latarni oraz łapanie owadów w powietrzu. Najobszerniejszy tekst, dr. Wojciecha Kani, wnikliwie analizuje wyniki rozpoczętego w 1931 roku obrączkowania bociana w Polsce. Wykorzystano wyjątkową okazję, jaką daje hodowla kontuzjowanych bocianów w polskich ZOO (głównie w Poznaniu). Na takich ptakach wykonano 5 prac, w większości niemożliwych do przeprowadzenia na ptakach dzikich; obliczono m. in. wzór na ustalenie płci bociana na podstawie pomiarów dzioba, zbadano wybiórczość pokarmową i skuteczność trawienia oraz zwyrodnienia kości powodowane przez plastikowe sznurki, przynoszone przez rodziców do gniazd z wyściółką. Po jednym artykule dotyczy: zawartości metali ciężkich w piórach, projektu edukacyjnego PTPP „pro Natura” oraz ochrony gatunku na Mazowszu. Omówiono też internetowy monitoring gniazda bocianów w Przygodzicach, opisywany regularnie w „Wolierze” (także w tym numerze na stronie 87) i możliwości, jakie niesie ta technika dla edukacji i badań. Książkę zamyka artykuł o historii i przyczynach ochrony bociana w Polsce, który lepiej pozwoli zrozumieć, szczególnie mieszkańcom innych krajów, wyjątkowy status tego ptaka. Oficjalna prezentacja monografii, z udziałem redaktorów i autorów, odbyła się 14 marca br. w Gminnym Ośrodku Kultury we wspomnianych Przygodzicach, co symbolizowało wielką rolę bociana białego w polskim krajobrazie i kulturze oraz rolę badań dla poznania i ochrony tego gatunku, szczególnie wobec spadku jego liczebności w części kraju (np. na Pomorzu Zachodnim i w Wielkopolsce). Ze względu na różnorodną tematykę, książkę można polecić każdemu, kto zajmuje się ptakami, a język angielski nie stanowi dla niego bariery. Dla badaczy i miłośników bociana białego jest to „pozycja obowiązkowa”.
Paweł T. Dolata
| Autor | Praca zbiorowa pod redakcją Piotra Tryjanowskiego, Leszka Jerzaka i Tima Sparksa |
| Tytuł | The White Stork in Poland: studies in biology, ecology and conservation |
| Objętość | 496 stron |
| Okładka | twarda |
| Wymiary | mm |
| Wydawnictwo | Bogucki Wydawnictwo Naukowe |
| Termin wydania | 2006 |
| Uwagi | ilustracje, tabele |
